Pytanie nr 1 – Jakie symbole występują na orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności?

Symbole przyczyny niepełnosprawności występujące na orzeczeniach, które zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie

orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. z 2018 r. poz. 2027). Rozporządzenie to przewiduje następujące symbole przyczyny niepełnosprawności:

• 01-U – upośledzenie umysłowe,
• 02-P – choroby psychiczne,
• 03-L – zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu,
• 04-0 – choroby narządu wzroku,
• 05-R – upośledzenie narządu ruchu, upośledzenie narządu ruchu, w tym m.in. wady wrodzone i rozwojowe narządu ruchu, układowe choroby tkanki łącznej, zapalenie stawów, choroby zwyrodnieniowe stawów, nowotwory narządu ruchu czy amputacje oraz wiele innych schorzeń w obrębie narządu ruchu,
• 06-E – epilepsja,
• 07-S – choroby układu oddechowego i krążenia,
• 08-T – choroby układu pokarmowego,
• 09-M – choroby układu moczowo-płciowego,
• 10-N – choroby neurologiczne,
• 11-I – inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego,
• 12-C – całościowe zaburzenia rozwojowe.

WAŻNE – NA orzeczeniu nie może być wykazanych więcej niż 3 symboli!

Z tych symboli na potrzeby uzyskiwania z PFRON podwyższonego dofinansowania – wyróżniamy 5 schorzeń szczególnych, które muszą być wskazane na orzeczeniu:

01-U – upośledzenie umysłowe – we wszystkich stopniach – znaczny, umiarkowany i lekki

02-P – choroby psychiczne – we wszystkich stopniach – znaczny, umiarkowany i lekki

04-0 – choroby narządu wzroku – tylko w stopniu znacznym i umiarkowanym

06=E – epilepsja – we wszystkich stopniach – znaczny, umiarkowany i lekki

12-C – całościowe zaburzenia rozwojowe – we wszystkich stopniach – znaczny, umiarkowany i lekki

Pytanie nr 2 – Jakie jest obecne przeciętne wynagrodzenie do wyliczenia wpłat obowiązkowych na PFRON w październiku?

Wyliczając zobowiązanie na PFRON należy zastosować przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa

Głównego Urzędu Statystycznego – komunikat w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w sprawie przeciętnego wynagrodzenia, na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o

emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

• za Wrzesień 2023, Październik 2023, Listopad 2023: 7 005,76 zł – Monitor Polski z 09.08.2023 r. – poz. 831

Pytanie nr 3 –  Jakie dane wpisać w pozycji 35 i 36 w INF-u z nowego INF-1 od sierpnia 2023 roku? Wcześniej były to dane wzięte z poz. 17 i 18 z INF-1?

Obecnie do poz. 35 na INF-U (zatrudnienia ogółem w etatach) i 36 na INF-U (zatrudnienia osób niepełnosprawnych w etatach) – dane z nowego wzoru INF-1 należy wziąć z pozycji:

– poz. 35 na INF-U obecnie = poz. Stan E ogółem to: (E0)└──┴──┴──┴──┴──┘,└──┴──z nowego INF-1

– poz. 36 na INF-U obecnie = należy wziąć dane z Tabeli T1 – Kolumna 1 –  Ogółem osoby niepełnosprawne E – etaty.

Pytanie nr 4 – Czy osobie w stopniu lekkim również przysługuje dodatkowy urlop wynikający z ustawy o rehabilitacji?

NIE przysługuje – Zgodnie z art. 19 u.r.o.n. tylko osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym, która pracuje na cały etat.

W sprawach nieuregulowanych ustawą o rehabilitacji, np. związanych z nabywaniem prawa do kolejnych urlopów dodatkowych bądź z wykorzystaniem urlopu, stosuje się kodeks pracy.

BON wskazuje na kilka zasad dot. urlopu dodatkowego.

1) Pracownik nabywa prawo do urlopu, nawet jeżeli nie wykonywał pracy z powodu choroby i pobierał w tym czasie zasiłek chorobowy (dotyczy to także świadczenia rehabilitacyjnego, urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego). Znaczenie ma bowiem pozostawanie w stosunku pracy, a nie jej świadczenie. Wyjątki: urlop bezpłatny, zdrowotny, nieświadczenie pracy w związku z odbywaniem kary pozbawienia wolności lub odbywaniem służby wojskowej.

2) Pierwszy dodatkowy urlop osoba niepełnosprawna nabywa w całości, nawet jeżeli uzyska do niego prawo dopiero w grudniu danego roku. Wynika to z brzmienia art. 19 ust. 1 u.r.o.n.: „Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności”.

3) Prawo do kolejnego dodatkowego urlopu wypoczynkowego osoba zaliczona do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nabywa z dniem 1 stycznia każdego roku kalendarzowego, o ile pozostaje w zatrudnieniu.

4) Jeżeli osoba zaliczona do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności utraci status osoby niepełnosprawnej lub też zostanie zaliczona do lekkiego stopnia niepełnosprawności, nie traci prawa do urlopów, do których nabyła prawo przed utratą tego statusu lub zmianą stopnia niepełnosprawności na lekki (zarówno zaległych, jak i bieżących). W takim przypadku brak jest podstaw do zastosowania zasady urlopu w wymiarze proporcjonalnym. Utrata bądź zmiana stopnia niepełnosprawności powoduje dopiero utratę prawa do kolejnego dodatkowego urlopu wypoczynkowego.

5) Prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi zaliczonemu do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, chociażby nie wystąpił do pracodawcy o przyznanie takiego urlopu (wyrok Sądu Najwyższego z 29 czerwca 2005 r., sygn. II PK 339/04). Ani przepisy u.r.o.n., ani przepisy k.p. nie uzależniają bowiem prawa do urlopu wypoczynkowego od wniosku osoby do urlopu uprawnionej. Przysługuje on bowiem pracownikowi z mocy prawa. Natomiast nieuzyskanie przez pracodawcę wiadomości o prawie do dodatkowego urlopu wypoczynkowego może – w konkretnych okolicznościach – oznaczać tylko tyle, że pracodawcy nie można zarzucić zawinionego niewykonywania obowiązku udzielenia urlopu zgodnie z przepisami prawa pracy.

6) Dodatkowy urlop wypoczynkowy przechodzi na rok następny. W razie niewykorzystania tego urlopu w terminie ustalonym zgodnie z planem urlopów na dany rok, należy pracownikowi udzielić go najpóźniej do końca III kwartału następnego roku kalendarzowego.

7) Roszczenia ze stosunku pracy, w tym dotyczące udzielenia dodatkowego urlopu wypoczynkowego, ulegają przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Trzyletni termin przedawnienia prawa do urlopu rozpoczyna się najwcześniej w ostatnim dniu roku kalendarzowego, w którym pracownik nabył to prawo.

Pytanie nr 5 – Jesteśmy pracodawcą, który we wrześniu 2023 roku zatrudnia 140 pracowników ogółem w przeliczeniu na etaty. Mamy pytanie jakie warunki musimy spełnić biorąc pod uwagę wskaźnik zatrudnienia aby móc udzielać ulg we wpłatach na PFRON? Słyszeliśmy, że nawet pracodawca zatrudniający tylko 10 pracowników może już udzielać ulg? Czy jest to prawda?

• Pracodawca – tak z otwartego, jak i z chronionego rynku pracy – może udzielać ulg we wpłatach na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych swoim kontrahentom. Ma do tego prawo po spełnieniu trzech warunków:
• gdy sprzeda wykonaną przez siebie usługę (poza usługą handlową, która jest wyłączona) lub wytworzoną przez siebie produkcję,
• zatrudnia co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na etaty (od 30.X.2022 r. podmiot ekonomii społecznej może zatrudniać co najmniej 10 pracowników)
• pracownicy są zatrudnieni na podstawie kodeksu pracy, a 30 proc. z nich stanowią osoby zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności lub osoby zaliczone do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, w odniesieniu do których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych.
• Odpowiadając na pytanie pracodawcy aby on mógł być tzw. sprzedającym po pierwsze musi osiągnąć 30% wskaźnik osób niepełnosprawnych zaliczonych do stopnia znacznego (bez względu na schorzenie) lub umiarkowanego z 5 schorzeniami szczególnymi tj. chorobą psychiczną (02-P), upośledzeniem umysłowym (01-U), epilepsją (06-E), całościowymi zaburzeniami rozwojowymi (12-C) oraz osobami niewidomymi (04-O).
• Przy wzięciu pod uwagę wskaźnika zatrudnienia ogółem 140 etatów aby pracodawca stał się tzw. sprzedającym musiałby mieć w zatrudnieniu co najmniej 42 pracowników niepełnosprawnych w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy (etaty) w stopniu znacznym lub umiarkowanym z wyżej wymienionymi 5 schorzeniami szczególnymi.
• TAK – od 30 października 2022 roku tzw. sprzedającym może być też pracodawca zatrudniający co najmniej 10 pracodawców ale pod warunkiem, że będzie on posiadał status przedsiębiorstwa społecznego.
• Ważne! Przy obliczaniu w/w stanu zatrudnienia i wskaźnika przypominam, iż od 1 października 2018 r. oraz w 2023 roku, bierze się pod uwagę zatrudnienie pracowników za miesiąc poprzedzający miesiąc wystawienia faktury dokumentującej dany zakup.
  Do ustalania stanów zatrudnienia pracowników i wskaźników, o których mowa w art. 22 ust.  1 i 5–7 ustawy o rehabilitacji, stosuje się wyłączenia ze stanów zatrudnienia określone w art. 21 ust. 5 tej ustawy.
• Przykład: firma po raz pierwszy na koniec września br. osiągnęła 30% wskaźnik ON (znaczny + umiarkowany z 5 schorzeniami) od kiedy może udzielić ulg we wpłatach na PFRON?
• Będzie mogła udzielić ulg do faktur wystawionych po 1 października 2023 r. (nie może udzielić ulg do faktur wystawionych we wrześniu)

Opracowanie: Edyta Sieradzka – 02.10.2023 r.