Czy pracodawca znajdujący się w trudnej sytuacji w dniu składania wniosku, otrzyma dofinansowanie wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych?

W związku ze sprzecznymi interpretacjami dotyczącymi badania sytuacji ekonomicznej podmiotów powiązanych, w celu uzyskania pewności prawnej, UOKiK wystąpił do służb Komisji o ostateczne wskazanie właściwej interpretacji i sposobu postępowania w tym zakresie. W związku z powyższym, należy potwierdzić, że w przypadku tego typu podmiotów badanie warunku odnoszącego się do zakazu udzielania pomocy publicznej przedsiębiorstwom znajdującym się w trudnej sytuacji powinno dotyczyć wnioskodawcy oraz grupy podmiotów z nim powiązanych traktowanych jako całość (a nie każdego podmiotu powiązanego z wnioskodawcą).

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że w piśmie z dnia 26 października br. (znak: COMP 03/HT.4335*2016/102167) służby Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji Komisji Europejskiej wyjaśniły, iż:

• badając sytuację ekonomiczną, należy wziąć pod uwagę jednostkę gospodarczą[1];
• gdy wnioskodawca jest w dobrej sytuacji ekonomicznej, musi być to potwierdzone na poziomie jednostki gospodarczej. Jeżeli nie zachodzą żadne szczególne przesłanki do uznania, że trudności występują na poziomie jednostki gospodarczej, pomoc może być udzielona;
• gdy wnioskodawca jest w trudnej sytuacji ekonomicznej, ocena sytuacji powinna zostać przeprowadzona na poziomie jednostki gospodarczej;
• gdy wnioskodawca jest w trudnej sytuacji i trudna sytuacja zostanie potwierdzona również na poziomie jednostki gospodarczej, pomoc nie może zostać udzielona;
• gdy wnioskodawca jest w trudnej sytuacji, ale trudności nie występują na poziomie jednostki gospodarczej, przedsiębiorstwa powiązane w stosunku do wnioskodawcy mogą na przykład dokapitalizować wnioskodawcę celem restrukturyzacji, w wyniku czego jego sytuacja gospodarcza ulegnie poprawie i pomoc będzie mogła być udzielona.

Podsumowując, możliwe jest wskazanie czterech scenariuszy, które mogą wystąpić przy badaniu sytuacji ekonomicznej podmiotów powiązanych.

Należy także zauważyć, że zgodnie z  art. 2 pkt 18 lit. a i b GBER przesłanek określonych w lit. a i b nie bada się w przypadku:

•   MŚP, które istnieje krócej niż trzy lata,

•   pomocy przeznaczonej na finansowanie ryzyka – MŚP w okresie siedmiu lat od daty pierwszej sprzedaży komercyjnej, które kwalifikuje się do inwestycji w zakresie finansowania ryzyka w następstwie przeprowadzenia procedury due diligence przez wybranego pośrednika finansowego.

Zatem ww. MŚP, o ile nie spełniają co najmniej jednej z przesłanek określonych w art. 2 pkt 18 lit. c-e GBER, uznaje się za podmioty w dobrej sytuacji ekonomicznej bez konieczności sprawdzania stopnia utraty kapitału (liczonego zgodnie z metodologią określoną w art. 2 pkt 18 lit. a i b GBER). Przy czym należy mieć na uwadze, że określenie statusu MŚP należy dokonywać z uwzględnieniem podmiotów powiązanych z wnioskodawcą, tj. na poziomie jednostki gospodarczej (nie jest możliwe zatem zastosowanie tego wyjątku wyłącznie w stosunku do wnioskodawcy).

W związku z wątpliwościami dotyczącymi tego, jak należy sumować dane dotyczące przedsiębiorstw powiązanych na potrzeby ustalania sytuacji ekonomicznej grupy, należy wyjaśnić, że konsolidowanie danych wszystkich podmiotów powiązanych, zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości^[2], nie wydaje się właściwym sposobem. Ocena spełniania przesłanek trudnej sytuacji finansowej na podstawie art. 2 ust. 18 GBER powinna zostać przeprowadzona na podstawie danych finansowych jednostki gospodarczej, tj. skumulowanych danych finansowych beneficjenta oraz wszystkich jednostek powiązanych z beneficjentem. Jednocześnie taka kumulacja powinna być przeprowadzona analogicznie do sposobu stosowanego przy określaniu wielkości przedsiębiorstwa zgodnie z Załącznikiem nr 1 do GBER w odniesieniu do przedsiębiorstw powiązanych, tj. poprzez sumowanie odpowiednich pozycji sprawozdań finansowych w wysokości 100%, niezależnie od rzeczywistych udziałów w danym przedsiębiorstwie. Dane finansowe przedsiębiorstw partnerskich nie podlegają natomiast kumulacji dla celów oceny sytuacji finansowej jednostki gospodarczej.

Mając powyższe na uwadze należy zauważyć, że zasady konsolidacji sprawozdań finansowych jednostek tworzących grupę kapitałową, określone w ustawie o rachunkowości nie są tożsame z zasadami kumulacji dla celów oceny sytuacji finansowej jednostki gospodarczej. Różnice te dotyczą w szczególności odmiennego zakresu podmiotów, których dane podlegają kumulacji, np.:

• konsolidacja na podstawie ustawy o rachunkowości dotyczy wyłącznie przedsiębiorstw, które łączy zależność kapitałowa, pomijając wszelkie zależności osobowe uwzględniane w jednostce gospodarczej,
• konsolidacja na podstawie ustawy o rachunkowości obejmuje dane jednostki dominującej, jednostek od niej zależnych oraz pozostałych jednostek podporządkowanych (tj. współzależnych oraz stowarzyszonych), a zatem poza jednostkami powiązanymi kapitałowo obejmuje również dane jednostek partnerskich oraz, w szczególnych przypadkach, dane przedsiębiorstw niezależnych, które nie powinny być uwzględnianie na potrzeby jednostki gospodarczej.

Podsumowując, najlepszym sposobem ustalania sytuacji ekonomicznej grupy jest sumowanie danych wszystkich podmiotów powiązanych – o ile jest to w praktyce możliwe – uwzględniając wyłącznie podmioty powiązane zgodnie z Załącznikiem nr 1 do GBER i biorąc pod uwagę dane każdego z podmiotów powiązanych w pełnej wysokości. Jednocześnie wystarczającym wydaje się badanie sytuacji finansowej jedynie beneficjenta, natomiast w zakresie jednostki gospodarczej opieranie się na oświadczeniu o sytuacji ekonomicznej tej grupy jako całości (podobnie jak miało to miejsce dotychczas).

Należy dodatkowo zauważyć, że obecne brzmienie Formularza informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc publiczną^[3] nie uniemożliwia zastosowania powyższej opisanego sposobu postępowania. Należy bowiem zwrócić uwagę, że świetle ww. wyjaśnień:

• samo oświadczenie przez wnioskodawcę w pkt 7 części B Formularza, że którykolwiek z powiązanych z nim przedsiębiorców spełnia co najmniej jedną z przesłanek określonych w pkt 1-5, nie powoduje konieczności odmowy udzielenia pomocy;
• zaznaczenie odpowiedzi twierdzącej może stanowić wskazówkę dla podmiotu udzielającego pomocy, że sytuacja jednostki gospodarczej wymaga bliższego zbadania;
• a contrario, zaznaczenie odpowiedzi negatywnej może stanowić wskazówkę o dobrej sytuacji ekonomicznej na poziomie jednostki gospodarczej.

Ponadto, zasadne jest uzupełnienie informacji przekazywanych ww. Formularzem o dodatkowe oświadczenie o sytuacji ekonomicznej jednostki gospodarczej, w skład której wchodzi wnioskodawca.

[1] Jednostka gospodarcza (z ang. single economic unit), tj. grupa przedsiębiorstw tworzących jeden podmiot gospodarczy w rozumieniu orzecznictwa europejskiego z zakresu prawa konkurencji.

[2] Dz. U. z 2016 r. poz. 1047, dalej: ustawa o rachunkowości.

[3] Załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 marca 2010 r. w sprawie zakresu informacji przedstawianych przez podmiot ubiegający się o pomoc inną niż pomoc de minimis lub pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie (Dz. U. z 2010 r. Nr 53, poz. 312, ze zm.), dalej: Formularz.