- Usprawiedliwianie nieobecności
- Zapomogi z funduszu socjalnego
- Składki i świadczenia z ZUS
- Refundacje od starosty
- Pożyczki z FGŚP na wypłatę wynagrodzeń
We wtorek ukazało się przyjęte dzień wcześniej rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wykazu gmin, w których są stosowane szczególne rozwiązania związane z usuwaniem skutków trwającej powodzi, oraz rozwiązań stosowanych na ich terenie (Dz.U. poz. 1371). Przewiduje ono, w jakim zakresie i jak długo można pracodawcom, których dotknął żywioł, udzielać różnych form wsparcia określonych w specustawie z 16.09.2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (t.j. Dz.U. z 2024 poz. 654). O wskazaną pomoc mogą występować pracodawcy, którzy na obszarze powodziowym prowadzą działalność i doznali skutków działania żywiołu.
Usprawiedliwianie nieobecności
Pracownikom, którzy nie mogli się stawić w pracy z powodu powodzi, szef musi taką absencję usprawiedliwić i wypłacić wynagrodzenie w wysokości odpowiedniej części minimalnej płacy – za maksymalnie 10 dni nieobecności. Jeśli się ona przedłuży, przysługuje wynagrodzenie przestojowe. Zakład pracy ma też prawo powierzyć podwładnemu wykonywanie innej pracy niż wynikająca z jego angażu, gdy jest to konieczne do usuwania skutków żywiołu u niego, np. sprzątanie, oczyszczanie i suszenie pomieszczeń biurowych. W takim przypadku za zadania zastępcze ma obowiązek wypłacić pensję, liczoną na wzór urlopowej (art. 8 specustawy).
Zapomogi z funduszu socjalnego
Do końca 2024 r. pracodawca prowadzący fundusz socjalny może przeznaczyć jego środki na cele związane z powodzią nie tylko dla swoich pracowników, lecz także dla pracowników zaangażowanych w innych firmach (art. 10 specustawy). W ten sposób przedsiębiorca, który mniej ucierpiał w kryzysie lub w ogóle nie ucierpiał, ma prawo skierować wsparcie ze swojego funduszu do pracowników innych zakładów pracy, którzy ponieśli większe straty, np. w formie zapomóg powodziowych.
Składki i świadczenia z ZUS
Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne pobierane przez ZUS, należne od 1 sierpnia do 31 grudnia 2024 r., płatnicy z zalanych terenów mogą uregulować do 15 września przyszłego roku bez odsetek. Dopiero ich opłacenie po tym terminie będzie skutkować koniecznością zapłaty odsetek (art. 36 specustawy). W razie zniszczenia na skutek powodzi dokumentów niezbędnych do ustalenia świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych lub zaopatrzenia emerytalnego przyjmuje się:
- wszelkie dokumenty oraz zeznania świadków pozwalające na udowodnienie okresów zatrudnienia (ubezpieczenia) oraz czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, macierzyństwa lub sprawowania opieki;
- wszelkie dokumenty pozwalające na udowodnienie wysokości podstawy ich wymiaru (art. 9 specustawy).
Refundacje od starosty
Starosta może w trybie prac interwencyjnych dokonywać zwrotu ze środków Funduszu Pracy przez 12 miesięcy (nie dłużej niż do 31 grudnia 2025 r.) kosztów poniesionych przez pracodawcę na wynagrodzenia, nagrody i składki z tytułu zatrudnienia skierowanych przez powiatowy urząd pracy bezrobotnych zamieszkałych na obszarze powodziowym. Wysokość wsparcia to maksymalnie iloczyn dwukrotności minimalnego wynagrodzenia i liczby dotowanych bezrobotnych.
Rozpatrując wniosek, starosta ocenia przede wszystkim zakres i skalę zniszczeń u pracodawcy spowodowanych powodzią oraz możliwości utrzymania przez niego miejsc pracy. Podmiot korzystający ze wsparcia nie może przez czas otrzymywania dofinansowania zmniejszyć liczby zatrudnionych pracowników w porównaniu ze stanem na dzień podpisania umowy (art. 20 specustawy). O podobne refundacje do starosty ma prawo wystąpić zakład pracy, który ucierpiał wskutek żywiołu, na pokrycie kosztów wynagrodzenia, nagród i składek z tytułu zatrudnienia pracowników (art. 21 specustawy).
Pożyczki z FGŚP na wypłatę wynagrodzeń
Pracodawca, który na skutek powodzi przejściowo zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej lub istotnie ją ograniczył, może złożyć do marszałka województwa wniosek o udzielenie nieoprocentowanej pożyczki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, jeśli brakuje mu pieniędzy na wypłatę wynagrodzenia pracownikom:
- za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy spowodowanej powodzią określony w art. 8 specustawy,
- za czas niewykonywania pracy, jeżeli pracownik był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, które zostały bezpośrednio spowodowane powodzią,
- za wykonaną pracę polegającą na ochronie zakładu pracy przed powodzią lub na usuwaniu skutków powodzi, mającą na celu utrzymanie lub przywrócenie prowadzenia przez pracodawcę działalności gospodarczej.
Pożyczka ma służyć pokryciu wskazanego wynagrodzenia miesięcznie do wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez prezesa GUS (tj. do kwoty 8031,41 zł) wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od pracodawcy – za okres do 31 października br. Zwrotu pożyczki beneficjent powinien dokonać nie później niż do końca przyszłego roku.
Pomoc ze środków zfron
Zakłady pracy chronionej mogą środki zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych przeznaczyć na odtworzenie infrastruktury i wyposażenia, utraconych lub zniszczonych na skutek powodzi miejsc pracy czy ratowanie zagrożonych powodzią warsztatów zajęciowych. Część pieniędzy ze zfron wolno im spożytkować na indywidualną pomoc dla niepełnosprawnych, przeznaczoną na usuwanie skutków powodzi, w szczególności na zakup utraconego lub zniszczonego sprzętu rehabilitacyjnego, środków pomocniczych i przedmiotów ortopedycznych lub na ograniczenie barier technicznych i architektonicznych powstałych na skutek powodzi. Do 10 proc. środków wskazanego funduszu ma on też prawo przekazać (w formie zwrotnej lub bezzwrotnej) innemu zakładowi pracy chronionej na usuwanie skutków powodzi u niego (art. 12 specustawy). Musi pamiętać, by wniosek o zgodę na inne przeznaczenie środków zakładowego funduszu przesłać do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych najpóźniej 15 września 2025 r.
Obszar pomocy
Firmy z tych terenów zostaną objęte pomocą (wykaz może uleć zmianie):
woj. dolnośląskie – powiaty: dzierżoniowski, kamiennogórski, karkonoski, kłodzki, lubański lwówecki, i świdnicki, wałbrzyski i ząbkowicki oraz Wałbrzych i Jelenia Góra;
- woj. opolskie – powiaty: brzeski, głubczycki, kędzierzyńsko-kozielski, nyski opolski i prudnicki oraz w pewnym zakresie powiat krapkowicki;
- woj. śląskie – powiaty: bielski, cieszyński, pszczyński i raciborski oraz miasto Bielsko-Biała. ©℗
Renata Majewska