WAŻNA odpowiedź na interpelację Pani Poseł Katarzyny Osos w sprawie niewydawania na czas orzeczeń o niepełnosprawności i jej stopniu – Odpowiadający Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Łukasz Krasoń
Przedstawiamy Państwu Interpelację nr 267
do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej w sprawie niewydawania na czas orzeczeń o niepełnosprawności i jej stopniu
Zgłaszający: Katarzyna Osos
Data wpływu: 15-12-2023
Szanowna Pani Minister!
W ciągu ostatnich miesięcy do mojego biura poselskiego zwracały się osoby z niepełnosprawnościami, którym skończyła się ważność dotychczasowego orzeczenia o niepełnosprawności i jej stopniu, i które, znając ewentualne ograniczenia związane z nieotrzymaniem nowego orzeczenia w terminie, złożyły wniosek o wydanie przedmiotowego orzeczenia miesiąc wcześniej, a więc w najwcześniejszym możliwym ustawowym terminie, tak by procedura ta przebiegła płynnie i na czas. Brak ważności przedmiotowego orzeczenia wiąże się bowiem m.in. z czasowym zawieszeniem wsparcia asystenta osobistego w ramach programu “Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej”, pozbawieniem ulg na przejazd środkami transportu typu MZK, PKP czy brakiem możliwości szybszego dostania się do lekarza specjalisty.
Niestety, osoby te otrzymywały informacje, iż wniosek nie zostanie rozpatrzony w terminie ustawowym z powodu ograniczonej liczby posiedzeń składów orzekających ze specjalistą odpowiednim do rozpoznania choroby zasadniczej. Liczba wniosków o wydanie orzeczenia przekracza bowiem fizyczne możliwości lekarzy do orzekania. W najbliższej placówce okres oczekiwania na komisję wynosi 2 miesiące, w innych zespołach w kraju jest to nawet 8 miesięcy. Zespoły wstrzymują pracę i organizację posiedzeń również z powodu braków finansowych. Dodatkowo, czas oczekiwania ulega wydłużeniu, bowiem osoby, które posiadają przedłużone orzeczenia, tzw. covidowe, uzyskane na mocy art. 23 ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw, składają aktualnie ponowne wnioski. Na zwiększenie liczby wniosków wpływa także grupa osób ubiegających się o świadczenie wspierające, do którego potrzebne jest posiadanie przedmiotowego orzeczenia.
Mając na uwadze powyższe uprzejmie proszę o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:
- Jak Pani Minister ustosunkuje się do aktualnej, trudnej sytuacji, której bez odpowiedniego wsparcia nie da się rozwiązać?
- Czy aby ułatwić osobom z niepełnosprawnościami zdobycie orzeczenia, nie tracąc przy tym jego ciągłości, możliwe jest wprowadzenie zmian w art. 15 pkt 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, który mówi, że osoba z niepełnosprawnością posiadająca orzeczenie wydane na czas określony może wystąpić z wnioskiem o ponowne ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności nie wcześniej niż 30 dni przed upływem ważności posiadanego orzeczenia? Gdyby osoby mogły składać wnioski 2 miesiące przed wygaśnięciem orzeczenia lub wcześniej, sytuacja związana z nieotrzymaniem nowego orzeczenia w terminie mogłaby nie mieć miejsca.
- Jakie działania podejmie ministerstwo, aby zwiększyć środki finansowe dedykowane komisjom orzekającym o niepełnosprawności i jej stopniu?
- Czy systemowy brak środków finansowych na ww. cel i brak odpowiedniej liczby lekarzy do orzekania to jedyne problemy w tej materii, czy są jeszcze inne? Jeśli tak, jakie? Jakie działania zostaną wdrożone celem ich rozwiązania?
Z wyrazami szacunku
Posłanka Katarzyna Osos
Odpowiedź na interpelację nr 267
w sprawie niewydawania na czas orzeczeń o niepełnosprawności i jej stopniu
Odpowiadający: podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Łukasz Krasoń
Warszawa, 02-02-2024
Szanowny Panie Marszałku,
w odpowiedzi na interpelację nr 267 wniesioną w dniu 19 grudnia 2023 roku przez Panią Poseł Katarzynę Osos w sprawie niewydawania na czas orzeczeń o niepełnosprawności i jej stopniu, proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień:
- W celu zapobieżenia sytuacjom powodującym zwłokę w rozpatrzeniu przez zespoły orzekające o niepełnosprawności wniosków o wydanie orzeczenia w dniu 19 grudnia 2023 roku uchwalona została przez Sejm RP ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących zachowaniu ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności, w której wprowadzone zostało rozwiązanie o charakterze przejściowym przewidziane do stosowania w sytuacjach o charakterze nadzwyczajnym.
Wskazana ustawa wprowadziła regulację przewidującą, że orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane na czas określony, które zachowało ważność na podstawie przepisów ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw w brzmieniu dotychczasowym, albo którego okres ważności upłynął po 5 sierpnia 2023 r. i przed dniem 30 września 2024 r., zachowuje ważność do dnia 30 września 2024 roku, jednak nie dłużej niż do dnia, w którym nowe orzeczenie o niepełnosprawności albo nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, stanie się ostateczne. Tym samym, rozwiązanie polegające na zachowaniu z mocy prawa ważności wydanych na czas określony orzeczeń o niepełnosprawności albo orzeczeń o stopniu niepełnosprawności do określonego w ustawie dnia, zabezpieczy interesy tej grupy osób z niepełnosprawnościami na okres 9 miesięcy i umożliwi złożenie wniosku o wydanie kolejnego orzeczenie oraz oczekiwanie na jego rozpatrzenie bez utraty statusu osoby z niepełnosprawnością. Wprowadzony mechanizm nie wymaga podejmowania dodatkowych czynności przez osoby z niepełnosprawnością oraz ich opiekunów prawnych, a jego celem nadrzędnym jest możliwość uzyskania kolejnego orzeczenia bez konsekwencji utraty prawa do ulg i uprawnień. Przyjęte rozwiązanie usuwa zatem ryzyko polegające na tym, że opóźnienia w działalności organów orzekających o niepełnosprawności spowodowane znaczną liczbą złożonych wniosków o wydanie orzeczenia będą miały bezpośredni wpływ na sytuację osób z niepełnosprawnością.
- Przedstawiona w treści interpelacji propozycja znowelizowania § 15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2021 r. poz. 857) polegająca na wprowadzeniu co najmniej dwumiesięcznego terminu do złożenia kolejnego wniosku o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności, mająca na celu zapobieżenie sytuacjom powstawania zwłoki w terminowości wydawania orzeczeń przez zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności, wymaga rozważenia pod kątem spełnienia oczekiwanej funkcji. W związku z kolejnym przedłużeniem terminu ważności orzeczenia o niepełnosprawności oraz o stopniu niepełnosprawności osoby niepełnosprawne oraz ich opiekunowie wycofują wnioski o wydanie kolejnego orzeczenia, pomimo informowania o ryzyku związanym z wydłużaniem okresu oczekiwania na wydanie orzeczenia. Mając na uwadze znaczną liczbę osób korzystających z przedłużenia terminu ważności orzeczenia, złożenie wniosku zarówno na 30, jak i na 60 dni przed dniem 30 września 2024 roku może powodować zwłokę w ich rozpatrzeniu, przy uwzględnieniu wpływu wniosków składanych przez osoby ubiegające się o wydanie orzeczenia po raz pierwszy.
- W projekcie ustawy budżetowej na rok 2024 przewidziane zostały środki finansowe na działalność zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności w wysokości 461 471 tys. złotych, w tym na działalność powiatowych zespołów orzekających w wysokości 233 516 tys. złotych oraz 20 000 tys. złotych w rezerwie celowej co powinno zaspokoić potrzeby finansowe organów orzekających.
Odnosząc się natomiast do pożądanej dla realizacji terminowego wydawania orzeczeń liczby lekarzy, to poza kwestią wysokości wynagrodzenia, istotnym jest również brak zainteresowania przedstawicieli tej grupy zawodowej w podjęciu pracy w charakterze członka zespołu orzekającego o niepełnosprawności, co w konsekwencji utrudnia powołanie przez starostów lub wojewodów kolejnych specjalistów w tej dziedzinie.
Z wyrazami szacunku
z up. Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Łukasz Krasoń
Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych
Sekretarz Stanu
